Uğur Mumcu İzmir'de anıldı... Başkan Tugay: 'Onun cesaretini örnek alalım'

Türkü ERBİL/SONKALEİZMİR-Ahmet Adnan Saygun Sanat Merkezi'de düzenlenen anma etkinliğine İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu, İzmir Gazeteciler Cemiyeti (İGC) Başkanı Dilek Gappi, Cumhuriyet Gazetesi Ege Bölge Temsilcisi Şakir Örs, ilçe belediye başkanları ve vatandaşlar katıldı.

Etkinlik kapsamında moderatörlüğünü Zafer Arapkirli'nin üstlendiği, İGC Başkanı Dilek Gappi, Gazeteci İsmail Küçükkaya ve Prof. Dr. Sevda Alankuş'un konuşmacı olarak yer aldığı panel düzenlendi.

ÇAĞIRAN KARDEŞLERDEN MÜZİK DİNLETİSİ

Etkinlik öncesi Ercan ve Gökhan Çağıran'ın müzik dinletisi beğeniyle takip edildi.

ÖRS: YAŞAMI BOYUNCA HUKUKSUZLUKLARA KARŞI MÜCADELE ETTİ

İlk olarak söz alan Cumhuriyet Gazetesi Ege Bölge Temsilcisi Şakir Örs, "Uğur Mumcu bu ülkenin vicdanıydı. Yaşamı boyunca hukuksuzluklara karşı mücadele etti. Karanlık güçler tarafından katledildi ama bugün de onun yazdıkları ile aydınlanıyoruz" dedi.

Ardından kürsüye çıkan İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, "Bugün cumhuriyet tarihimizin, demokrasi tarihimizin, Türk basınının en kara günlerinden birini; 24 Ocak 1993’ü, Uğur Mumcu suikastini unutturmamak için buradayız. Yaşadığımız bu karanlıklardan; cumhuriyete, demokrasiye ve basın özgürlüğüne sahip çıkarak kurtulacağımızı haykırmak için buradayız. Sözlerime öncelikle, gazeteci, yazar ve hukukçu Uğur Mumcu’yu saygıyla, sevgiyle, özlemle ve rahmetle anarak başlamak istiyorum" diyerek sözlerine başladı.
 
"ACISI VE ÖFKESİ GEÇMEDİ"

Başkan Tugay'ın konuşmasının tamamı şöyle:

"Tam 32 yıl önce bugün, Atatürk ilke ve devrimlerine gönülden bağlı, halkın çıkarları için hakikatin peşinde koşan, yobazların, hırsızların, katillerin üzerine korkmadan giden cesur bir gazeteciyi, Uğur Mumcu’yu bombalı suikast ile bizden aldılar. Ama onun cesaretini, ilkelerini, yurduna bağlılığını, fikirlerini bizden alamadılar, alamazlar. Aradan tam 32 yıl geçti ama 24 Ocak 1993’ün acısı ve öfkesi geçmedi, ilk günkü gibi taptaze içimizde duruyor. Bir ölüp bin doğduğumuzu unutmasınlar. Yolsuzlukları, adaletsizlikleri, tarikat ve cemaatleri araştırıp belgeleriyle yazan; araştırmacı gazeteciliğin ve basın özgürlüğünün sembol ismi Uğur Mumcu yaşasaydı bugün Türkiye çok daha farklı bir ülke olurdu. 1984 yılında BBC Türkçe’ye verdiği röportajda Uğur Mumcu, “Gazetecilik siyasi bir uğraştır” demişti. Çok okuyan, dünyayı takip eden bir gazeteciydi. Hukukçu kimliğinin etkisiyle dava dosyalarını inceler, belgeli gazetecilik yapardı. Belgeleri nereden bulduğu sorulduğunda, “Bir dava dosyası çok ciddi okunursa bütün belgeler orada vardır. Kaçakçılık olaylarına ilişkin haberlerim, son yirmi yılın kaçakçılık dosyalarına dayanıyor” diye cevap vermişti.  Bugün laikliğin elimizden alınmaya çalışıldığını, laiklik ilkesine aykırı uygulamaları konuşuyoruz. Tarikatları,cemaatleri konuşuyoruz. Tarikat yurtlarında çocuklarımızı toprağa verdik. Cemaatler ülkeyi ele geçirmeye çalıştı. 

Uğur Mumcu bize bu tehlikeleri on yıllarca önce anlatmıştı. Tarikat-siyaset-ticaret üçgenine dikkatimizi çekmişti. Siyasal İslam’ın yurt içi ve yurt dışı yapılanmalarıyla, para kaynaklarıyla Atatürk cumhuriyetine karşı nasıl örgütlendiğini, “Rabıta” kitabında yazmıştı. Devlet eliyle laikliğin yok edilmekte olduğunu söylemişti. “Tarikatlara ve cemaatlere alınan genç çocuklar, 30 yıl sonra general olacaklar ve cumhuriyete karşı ayaklanacaklar” demişti. Devlet içindeki cemaat, tarikat yapılanmasını deşifre etti. Fethullah Gülen Cemaatinin devlette kadrolaştığını belgeledi.  Bu sözleri söylemesinin üzerinden 30 yıl geçmeden Fethullahçı Terör Örgütü lideri Fethullah Gülen darbe girişiminde bulundu, devlet içinde nasıl yapılandığını acı tecrübelerle herkes gördü.  
Türkiye’nin sorunlarını herkesten önce dile getiren oydu. 1982 Anayasası’nı eleştirdi; “12 Eylül Adaleti” kitabında dönemin hukuksuzluklarını, baskılarını, üstelik de Olağanüstü Hal döneminin baskısı altında yazdı. 
Bugün yolsuzlukları, mafyayı, silah kaçakçılığını, bütün bunların terörle ilişkisini konuşuyoruz. Uğur Mumcu, “Papa-Mafya-Ağca”yı, “Ağca Dosyası”nı, “Silah Kaçakçılığı ve Terör”ü, “Suçlular ve Güçlüler”i yazdı.
 
"MOBİLYA DOSYASI..."

Abdi İpekçi’nin öldürülmesinin ardından tetikçi Mehmet Ali Ağca’nın peşine düştü. Hiçbir açık kalmaması için beş yüz sayfalık Abdi İpekçi dosyasını on kez okudu. Ağca, 1979’da İpekçi cinayetinin ardından 1981’de Papa’ya suikast düzenlemiş, İtalya’da tutuklanmıştı. Mumcu, İtalya’da Ağca ile röportaj yaptı. Silah kaçakçılığının terörle yakın ilişkisini belgeledi. Bu yazılarını “Silah Kaçakçılığı ve Terör” kitabında bir araya getirdi. “Papa, Mafya, Ağca” kitabı da bu dosyanın devamı niteliğindeydi. Bu konuda tek rakibi kendisiydi. Ağca’nın İpekçi cinayetinde sakladığı Oral Çelik ismini, Uğur Mumcu açığa çıkardı. Oral Çelik, bu cinayetin ikinci ismiydi. Yıllar sonra Susurluk skandalıyla ortaya çıkacak derin devlet yapılanmasına ve özellikle Abdullah Çatlı ismine de Uğur Mumcu o yıllarda ulaşmıştı. Yaşasaydı, Susurluk kazası olmadan önce bu ilişkileri öğrenmiş olacaktık. Hayali ihracatı da ilk o ortaya çıkardı. Daha gazeteciliğinin ilk dönemlerinde, Altan Öymen ile hazırladığı “Mobilya Dosyası”, dönemin başbakanı Süleyman Demirel’in yeğeni Yahya Demirel’in hayali ihracatını anlatıyordu.
 
"BİLİM İNSANI TİTİZLİĞİ"
Uğur Mumcu, gazetecilik mesleğini bir bilim insanı titizliğiyle icra etti. Mesleğe, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde öğrenciyken başlamıştı. Mezun olduktan sonra bir süre üniversitede akademisyen olarak kaldı, idare hukuku asistanlığı yaptı fakat sonra profesyonel olarak gazeteciliği seçti. Dönemin pek çok önemli gazete ve dergisinde çalıştı. Bombalı suikast ile katledildiği güne kadar, uzun yıllarCumhuriyet gazetesinde yazdı, biz sadık okurları için Cumhuriyet gazetesi ile özdeşleşmişti. İdealist, ilkeli, Atatürk devrimlerine gönülden bağlı, dürüst, yurtsever bir gazeteci olarak ülkenin en sıcak, en tehlikeli konularını cesaretlearaştırdı. Hukukçu kimliğinin de büyük etkisiyle, araştırdığı tüm dosyalar belgeli, kanıtlıydı. Yunus Nadi Ödülü’ne layık görülen ilk yazısının ardından yıllarca, yazılarıyla, kitaplarıyla Türkiye’nin en prestijligazetecilik ve araştırma ödüllerini aldı. 
 
"CESARETİN TA KENDİSİ"

Yaşananları mizaha dönüştürmeyi de bildi. Gülmecenin büyük ustası Aziz Nesin, “Sakıncalı Piyade” kitabına yazdığı önsöze şöyle başlıyordu:  “Ellerin dert görmesin Uğur Mumcu! Sakıncalı Piyade’yiyazdığın için eline sağlık, ağzına sağlık, canına sağlık.” Sonra şöyle diyordu Aziz Nesin: “Kendi yazdıklarıma gülmem ama senin yazılarını gülerek okudum. Acı acı güldüm.” Bildiğiniz gibi Uğur Mumcu bir yazısında, Kurtuluş Savaşı’nın 9 Eylül’de zaferle sonuçlanmasını ve Atatürk’ün İzmir’e girişini anlatırken “soldan sağa salla bayrağı düşman üstüne” diye yazmış, bu söylem sakıncalı bulunmuştur. Askerliğini 1972-1974 yıllarında Ağrı’da sakıncalı piyade olarak yapan Uğur Mumcu, bu isimle bir kara mizah kitabı yazdı. Sonra da Sakıncalı Piyade’yi Rutkay Aziz’le birlikte tiyatro oyununa dönüştürdüler ve oyun Ankara Sanat Tiyatrosu’nda tam 700 kez sahnelendi.Baskılara, sansüre, tutsaklığa gülerek, güldürerek karşı çıkması bile cesaretin ta kendisiydi.
 
"SON GÜNE KADAR..."
Ölümle tehdit edildiği halde son güne kadar gazetesine gitti, koruma dahi istemedi. Nazım Hikmet’in, “Ölümden korktuğu halde ölüme inanmadığı için” dizesi onu çok iyi özetliyordu. Uğur Mumcu’nun buraya sığmayacak kadar büyük olan hikâyesinde görüyoruz ki o hep karanlıkları kalemiyle aydınlattı. Hiçbir çıkar grubunun, güç odağının etkisi altına girmedi. Satın alınamayacak bir kalemdi. Fakat bu ülkede acıyla tecrübe ettik ki karanlıkları aydınlatan, bağımsız, cesur pek çok kalemi kırdılar, yaşatmadılar. Uğur Mumcu da ortaya çıkarılması istenmeyen gerçeklerin peşinde koştuğu ve bunları belgeleriyle ortaya çıkardığı için öldürüldü. O ülkesini aydınlattı ama suikast 32 yıldır aydınlatılmadı. Failinin meçhul kalacağı daha o gün, 24 Ocak 1993’te olay yerindeki delillerin çalı süpürgesiyle süpürülmesinden, devlet protokolünün kanıtlar üzerinden yürüyerek geçmesinden belli değil miydi? “Cinayeti çözmek namus borcudur“ dendi ancak namus sözleri tutulmadı…  Uğur Mumcu suikastının faillerini yakalamak için başlatılan, Bahriye Üçok, Muammer Aksoy, Ahmet Taner Kışlalı'nın öldürülmesi gibi birçok olayı kapsayan UmutDavası hâlâ sürüyor. Dava, vicdanları bir türlü rahatlatamadı.

"MUMCU'NUN CESARETİNİ ÖRNEK ALALIM"

Şimdi bize düşen, yılmadan, korkmadan, durmadan bu cinayetin ortaya çıkarılması için sorular sormak. 
“Tuğla çekilsin, duvar yıkılsın” demek.  Bize düşen, Uğur Mumcu’nun yaptığı gibi baskıya, sansüre mizahla yanıt vermek, gülmek. Mumcu’nun “Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olunmaz”sözünü unutmayalım; okuyup bilgilenelim, hep uyanık olalım. 1965 yılında Yön dergisine yazdığı bir yazıda ne demişti Uğur Mumcu: “İnsanlar yalnızca konuştuklarından değil, sustuklarından da sorumludur.”  Susmayalım. Okuyalım, araştıralım, soru soralım, konuşalım. 1975 tarihli “Sesleniş” yazısında “Vurulduk ey halkım unutma bizi” cümlesini hiç unutmayalım.  Vurulanları unutmayalım. Ve bugün bize düşen; her ne iş yapıyorsak yapalım Uğur Mumcu’nun cesaretini örnek alarak yapalım.  Alman yazar Goethe’nin dediği gibi:  “Cesaretini kaybeden, her şeyini kaybetmiştir.”"