TCDD’ye rakip özel trenler geliyor

Demiryolundaki yük taşımacılığının ardından yolcu taşımacılığı da özel sektör firmalarına açılıyor. Yeni düzenleme taslağına göre, 2021 yılından itibaren devlete ait raylarda TCDD'nin yanı sıra özel şirketlerin trenleri de yolcu taşımaya başlayacak. Mevcut tren hatlarını 10 yıllık sürelerle kiralayacak olan özel tren şirketleri zarar eden hatlarda çalışmayı kabul ederlerse zararları devlet tarafından karşılanacak. Yeni düzenlemenin hayata geçmesi halinde tren raylarında tıpkı şehirlerarası otobüs firmaları gibi özel tren firmaları hizmet verecek. TCDD'de örgütlü Demiryol-İş Sendikası yetkilileri, taşeronlaşmanın önünü açacağı endişesiyle demiryolu taşımacılığının özel sektöre açılmasını istemediklerini söylediler.

KİRALAMA YAPILACAK

2013'te çıkarılan Türkiye Demiryolu Ulaştırmasının Serbestleştirilmesi Hakkında Kanun ile sadece TCDD'nin kullandığı devlete ait raylar özel sektörün yük ve yolcu taşımacılığına resmen açılmıştı. 7 yıl önce yayımlanan kanunla TCDD altyapı ve taşımacılık olarak bölündü, TCDD'ye ülke genelindeki tüm altyapı ağı bırakılırken TCDD Taşımacılık A.Ş.'ye 2020 yılı sonuna kadar yolcu taşımacılığında tek başına kamu hizmeti yükümlülüğünü yerine getirme görevi verildi. TCDD Taşımacılık A.Ş.'nin zararlarının devlet tarafından karşılanmasını da öngören bu yükümlüğü, 31 Aralık 2020 tarihinde son bulacak. Dolayısıyla 2021 tarihinden itibaren kamu hizmeti yükümlülüğü hem TCDD Taşımacılık hem de özel sektör aracılığıyla yerine getirilecek. Hizmet kimden alınırsa görev zararı ödemesi de o şirkete yapılacak.

Ulaştırma Bakanlığı Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü, TCDD'nin yükümlülüğünün bu yıl son bulacak olması nedeniyle kanunun uygulama yönetmeliğinin taslağını tartışılması için resmi internet sitesinden kamuoyuna açtı. “Demiryolu Yolcu Taşımacılığında Kamu Hizmeti Yükümlülerinin Seçimi İle Kamu Hizmeti Sözleşmelerinin Düzenlenmesi, Uygulanması Ve Denetim Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik” ismini taşıyan taslağa göre, TCDD'nin tekelinde olan raylar ve tren yolu altyapısı ihaleyle özel sektör firmalarına da açılacak. Yolcu dışında yük taşımacılığı ise halen 3-4 firma tarafından TCDD ile birlikte yürütülüyor.

Taslak düzenlemenin yasalaşması halinde, ülke genelindeki tüm tren yolu hatları bölgesel ve ulusal düzeyde ihaleyle özel şirketlere açılacak. Tren yolu taşımacılığı yapmak isteyen firmalar, bölgesel ya da ulusal düzeydeki tüm hatlara tek tek ya da birlikte teklif verebilecekler. İhaleler, yüksek hızlı, hızlı, ana hat ve bölgesel yolcu taşımacılığına tek tek ya da toplu olarak hat bazında yapılacak.

Zararı kamu karşılayacak
Hazırlanan tasarıya göre özel sektör dilerse sadece yüksek hızlı trenleri dilerse de bu trenlerle birlikte normal hızdaki trenleri de birlikte işletecek. Kârlı olmayan ancak kamu hizmetinin yerine getirilmesi için işletilmesi şart olan hatların ihalesini alan özel sektör firmalarının zararları karşılanacak ve üzerine de ‘makul bir kâr' oranı verilecek. Özel sektör, yolcu taşıyacağı tren setlerini yurtiçi ya da yurtdışından satın alabileceği gibi dilerse kiralama da yapabilecek. (SÖZCÜ)