Süt fiyatlarına bir zam daha!

Bir litre sütü yaklaşık 8 liraya mal edip 5.70 TL’den satan üreticinin zararı her geçen gün büyürken, marketlerde satılan bir litre sütün fiyatı uçuk fiyatlara ulaştı.

Sözcü'den Gamze Bal'ın haberine göre, perakende süt ve süt ürünleri fiyatlarına nisan sonu, mayıs başı itibarıyla bir zam daha geldi.

Son gelen zamlarla birlikte marketlerde satılan yaygın markalı bir litre tam yağlı sütün fiyatı 15,95 TL’ye kadar çıktı. Sene başında 8 lira olan yaygın markalı bir litre yarım yağlı süt fiyatı ise 12 liraya ulaştı.

40 LİRADAN AŞAĞI PEYNİR YOK

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri de süt ve süt ürünlerinin son bir yılda yüzde 40 ila yüzde 54 aralığında zamlandığını ortaya koydu.

Ülke genelinde ortalama bir litre süt fiyatlarının 2021 Mart’ta 6,2 TL iken 2022 Mart’ta 9,1 TL’ye çıktığını ortaya koyan TÜİK verileri bile, 40 liradan aşağı bir kilo peynir bulunmadığını gösteriyor.

Buna göre, 2022 Mart’ta bir önceki yılın aynı ayına göre kaşar peyniri fiyatları yüzde 40,4 zamlanarak 70,2 TL’ye, krem peynir yüzde 43,8 zamlanarak 51,4 TL’ye ve beyaz peynir de yüzde 54 zamlanarak 44,4 TL’ye çıktı.

O dönem çiğ süt zamlarını olumlu karşılayan üretici, ertesi güne yem fiyatlarına yapılan zamlarla uyanınca, çiğ süt fiyatlarındaki artış anlamını yitirdi. Ancak sanayici, maliyetlerinin önemli bir kalemini oluşturan çiğ sütteki bu artış sonrası sattığı süt fiyatlarını artırdı ve vatandaş 2021 Aralık’ta bir hafta içinde iki kez süt zammına maruz kaldı.

Üreticinin sattığı süt başına ettiği zararın büyümesi üzerine çiğ süte yapılan bir diğer artış da nisan ayında geldi. 1 Nisan’dan itibaren çiğ süt fiyatları 5,70 TL’ye çıktı. Bu da perakende süt fiyatlarının 16 liraya kadar yükselmesindeki en önemli sebeplerden biri oldu.

YAZ AYLARINI İŞARET ETTİ

Ancak gelinen noktada, çiğ süte yapılan zamların yalnızca sanayiciye yaradığını kaydeden üreticiler, süt yem paritesinin birin altında 0,87 olduğunu, yani bir kilo süt satarak bir kilo yem alamadıklarını, aynı şekilde et yem paritesinin de üreticinin aleyhine olduğunu vurguluyor.

Zarar ettiği için çareyi hayvanlarını kesime göndermekte bulan üreticiler, daha fazla hayvanın kesime gitmesine müsaade edilmemesini, Ulusal Süt Konseyi’nin (USK) süt fiyatlarını bir an önce açıklamasını talep ediyor.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, dün bu konuda yaptığı açıklamada şu uyarıda bulunmuştu:

“Besi hayvancılığında da et yem paritesi 15,25 ile üreticinin aleyhine. Üretici bir kilo karkas et sattığında en az 20 kilo yem alabilmelidir. Bu pariteye göre 87 lira olan karkas et fiyatının 110 lira civarında olması gerekir. Burada dikkat edilmesi gereken süt işletmeleri küçüldüğü için besi üreticisi hayvan bulmakta güçlük çekecektir. Üretimin sağlanması noktasında tedbir alınmadığı takdirde yaz aylarında et ve süt ürünlerinde ciddi fiyat artışları görebiliriz.”

Ancak bunlar ülke genelindeki ortalama fiyatlar… Marketlerdeki peynir fiyatları ise TÜİK’teki ortalama fiyatların neredeyse iki katı seviyesinde.

Süt ve süt ürünlerinde yapılan söz konusu zamlar, 2018 Ağustos’taki kur krizinden bu yana çok kısa aralıklarla, devam ediyor.

O dönemki kur krizinin maliyetlerde yarattığı artış sonrası, bir litre kutu sütün fiyatı 3,75 TL’den 5,95 TL’ye çıkmıştı. Market markalı sütlerin fiyatı ise o dönem 2.50-2.75 TL’den 3.75 TL’ye yükselmişti.

Kademeli bir şekilde sürekli artan süt fiyatlarının 10 lirayı aşması ise 2021 Aralık’ta üreticinin sattığı çiğ süt fiyatlarına yapılan artışlarla oldu. Ancak, sattığı bir litre sütle bir kilo yem alamaz duruma gelen üreticiyi rahatlatmak amacıyla çiğ sütte yapılan bu artışlar, ne çiftçiye ne tüketiciye yaradı.