Plastik çöp ithalatında neler oluyor

Türkiye’ye plastik çöp ihraç eden ülkeler arasında ilk sıralarda İngiltere, Belçika, Almanya, ABD, Hollanda, İspanya, İtalya, Slovenya, Fransa ve Japonya yer alıyor. Yapılan araştırmalara göre, Türkiye dünyada en fazla plastik çöpü ithal eden üç ülkeden biri konumunda bulunuyor. Yaygın bir çevre kirliliğine neden olan plastik çöpler, canlı yaşamı ve halk sağlığı için de ciddi tehlike oluşturuyor. Türkiye’nin 2018 yılı içinde, sadece PVC esaslı plastik malzemelerin yol açtığı sağlık sorunları nedeniyle PVC üretimini azaltmaya ve PVC kullanımını sınırlamaya yönelik yaptırımları hayata geçirmeye çalışan İngiltere’den ithal ettiği plastik çöp miktarının 100 bin ton civarında olduğu ifade ediliyor.

Plastik çöp ithalatını geçen mayıs ayında TBMM gündemine taşıyan Çevre Komisyonu Üyesi ve partisinin komisyon sözcüsü CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan, Türkiye’ye plastik çöp ithalatının detaylarını Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan’a; çöplerin depolanması, bertaraf edilmesi, çevre kirliliği ve canlı yaşamına yönelik olası tehlikeler konularını ise Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’a sordu.

CHP’li Bakan’ın yazılı soru önergelerine hem Ticaret Bakanlığı’ndan hem Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan yanıt geldi.

CHP’Lİ BAKAN’A ÇÖP İTHALATI YANITLARI…

Ticaret Bakanlığı, “Önerge konusu itibarıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın görev ve yetki alanına girmektedir” deyip önergeyi iade etti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise, verdiği yanıtta soruların çoğunu cevapsız bırakmak ve çevre boyutuyla ilgilenmemek suretiyle “Ticaret Bakanlığınca her yıl Bakanlığımız görüşleri doğrultusunda güncellenerek yayımlanan Tebliğler kapsamında ekonomik değere haiz bazı tehlikesiz atıkların ithaline kontrollü olarak izin verilmektedir” dedi.

AKP’NİN TEHLİKELİ YENİ RANT KAPISI: PLASTİK ATIK İTHALATI

CHP’li Bakan, “Ticaret Bakanlığı gümrüklerimizi de ilgilendiren bir konuda sessiz kalmayı tercih edip topu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na atıyor, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ise tamamen ‘duygusal’ bir yanıt veriyor. İthal edilen çöp miktarını, bu çöplere neler olduğunu soruyoruz… Bakanlık, ithal edilen atık miktarında değişiklik görülebildiğini ve ekonomik değere haiz bazı tehlikesiz atıkların ithaline kontrollü izin verdiklerini ifade ediyor. Çöplerin depolandığı ve bertaraf edildiği bölgelerde çevre kirliliği ve canlı yaşamına yönelik olası tehlikelere karşı önlem alınması ve hazırlıklı olunması amacıyla yürütülen çalışmaları soruyoruz… Bakanlık, ithal edilen plastik atıkların tamamının geri kazandırılarak hammadde elde edildiğini, bertaraf amaçlı depolama ve/veya yakma amaçlı atık ithalatının yasak olduğunu belirtiyor. Bu çöpler ülkemize giriyor, bir yerlerde depolanıyor ve birtakım işlemlerden geçiriliyor. Geri kazandırılarak hammadde elde edildiği söyleniyor ancak hangi yöntemlerle yapılıyor bilemiyoruz, geri kazandırılamayan ithal çöplere neler oluyor onu da bilmiyoruz. Çok fazla detay var ve hepsi itinayla saklanıyor. Çünkü çok büyük bir rant kapısı keşfettiler. AKP’nin tehlikeli yeni rant kapısı; plastik atık ithalatı. Öyle ki Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ithal çöplerin ülkeye girişini zorlaştırmak için tebliğ yayınlıyor, ardından geri çekiyor. Geri çekmesinin sebebi için ise, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın baskısı olduğu iddia ediliyor. Ekolojik sistem, çevre, toprak, su, canlı cansız yaşam, halk sağlığı kimsenin umurunda değil! Ana hedefleri; her zaman ilk önce daha fazla rant!” diye konuştu.

CHP’Lİ BAKAN’DAN YENİ SORULAR…

CHP’li Bakan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum tarafından yanıtlanması istemiyle bir soru önergesi daha verdi. Bakan, aynı soruları CİMER üzerinden de yöneltti. 

1 – Ülkemizde Ağustos 2019 itibarıyla kaç tane lisanslı geri kazanım tesisi faaliyettedir?

2 – Faaliyette olan lisanslı geri kazanım tesislerinin isimleri nelerdir? Tesisler hangi illerdedir?

3 – 02/05/2019 tarihli 7/11636 esas numaralı yazılı soru önergemde sorduğum, “Son 10 yılda ülkemize ithal edilen plastik çöp miktarı nedir?” soruma 07/08/2019 tarihinde verdiğiniz yanıtta, “Ülkemizdeki lisanslı geri kazanım tesislerinin talepleri doğrultusunda geri kazanım amacıyla ithal edilecek tehlikesiz atık miktarında değişiklik görülebilmektedir” dediniz. Bu bağlamda; 2015 – 2019 yılları arasında, yıllar bazında olmak üzere, hangi lisanslı geri kazanım tesisleri kaç kere çöp ithal etme talebine bulunmuştur? Bu taleplerin ne kadarı karşılanmıştır?

4 – Karşılanan talep doğrultusunda; 2015 – 2019 yılları arasında, yıllar bazında olmak üzere, hangi lisanslı geri kazanım tesisleri ne kadar çöp ithal etmiştir?

5 – İlgili önergeme verdiğiniz aynı yanıtta “İthal edilen plastik atıkların tamamı geri kazanılarak hammadde elde edilmekte olup, bertaraf amaçlı (depolama ve/veya yakma amaçlı) atık ithalatı yasaktır” denilmiştir. Bu bağlamda; lisanslı geri kazanım tesisleri ithal ettikleri atıkları/çöpleri ne şekilde/hangi yöntemlerle geri kazandırmaktadır? Bunun takip ve denetimi kim tarafından, ne şekilde yapılmaktadır?

6 – Lisanslı geri kazanım tesislerinin ithal atık/çöp konusunda hangi denetimlere tabidir? Lisanslı geri kazanım tesisleri, ithal ettikleri atıkları/çöpleri gerPlai kazandırma süreçlerinde hangi sıklıkta ve ne şekilde denetlenmektedir? 

7 – Bakanlığınız, lisanslı geri kazanım tesislerinin talepleri doğrultusunda ülkemize ithal edilen atıkların/çöplerin ilgili şirketlere verildikten sonraki sürecin takibini yapmakta mıdır? Ülkemize ithal edilen plastik atıkların/çöplerin akıbeti nedir?

8 – İthal çöplerin ülkemize girişini zorlaştırmak için yayınladığınız tebliğin, hemen geri çekilmesinin sebebi nedir? Tebliğin, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın baskısı sebebiyle geri çekildiği iddiasına dair açıklamanız nedir?