Merkez Bankası enflasyon raporunu açıkladı!

TCMB Kasım Ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı, Merkez Bankası emtia fiyatlarında süregelen olumsuz seyir, tedarik zincirlerinde artarak devam eden aksamalar ve Türk lirasındaki gelişmelerle birlikte üretici fiyatlarında enerji ara malları başta olmak üzere genele yayılan artışların görüldüğünü bildirdi.

"Tüketici fiyatları Kasım ayında yüzde 3,51 oranında artmış, yıllık enflasyon1,42 puan yükselişle yüzde 21,31 olmuştur. Enflasyondaki yükselişe en belirgin katkı enerji grubundan gelmiştir. Uluslararası enerji fiyatlarında bu dönemde bir miktar gevşeme görülürken Türk lirasındaki görünümle başta akaryakıt, tüp gaz ve kömür olmak üzere yurt içi enerji fiyatları artış kaydetmiştir. Enflasyondaki yükselişte öne çıkan bir diğer grup hizmet sektörü olurken, bu grupta lokanta-otel grubu fiyatlarındaki hızlanma belirgin olmuştur. Taze meyve ve sebze dışı gıda enflasyonundaki seyir yemek hizmetleri enflasyonunu olumsuz yönde etkilemektedir. Kasım ayında küresel gıda ve tarımsal emtia fiyatlarındaki yükseliş eğilimi tahıllar öncülüğünde sürmüş, bu gelişmenin olumsuz yansımalarına karşın, taze meyve ve sebze enflasyonundaki görünüm ve baz etkisiyle gıda yıllık enflasyonu sınırlı bir oranda gerilemiştir. Temel mal fiyatlarındaki aylık artış hızlanırken, bir önceki yılın aynı dönemindeki yüksek artış nedeniyle bu grupta yıllık enflasyon görece yatay seyretmiştir. Bu dönemde emtia fiyatlarında süregelen olumsuz seyir, tedarik zincirlerinde artarak devam eden aksamalar ve Türk lirasındaki gelişmelerle birlikte üretici fiyatlarında enerji ve ara malları başta olmak üzere genele yayılan artışlar görülmüştür. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonları ve ana eğilimleri yükselmiştir. Temel mal yıllık enflasyonu Kasım ayında 0,10 puan gerileyerek yüzde 18,36 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon dayanıklı mal grubunda gerilerken, giyim ve ayakkabı ile diğer temel mallar gruplarında artış göstermiştir. Türk lirasındaki gelişmelere bağlı olarak yüksek aylık fiyat artışı gözlenen dayanıklı mal grubunda, bir önceki yılın aynı dönemindeki yüksek baz sebebiyle yıllık enflasyon gerilemiştir. Dayanıklı mal fiyatları bu dönemde yüzde 4,06 oranında artmış, bu gelişmede otomobil (yüzde 5,21), mobilya (yüzde 5,31) ve beyaz eşya (yüzde 2,40) fiyatlarındaki artışlar belirleyici olurken, diğer elektrikli ve elektriksiz aletlerdeki yükseliş yüzde 0,63 ile sınırlı kalmıştır. Diğer temel mallarda kur gelişmeleriyle birlikte fiyat artışları (konutun bakım onarımı, kişisel bakım ürünleri, ev ile ilgili temizlik malzemeleri ve ev içi tekstil ürünleri ön planda olmak üzere) grup geneline yayılarak devam etmiş ve grup aylık enflasyonu yüzde 4,27 olmuştur. Giyim ve ayakkabı fiyatları Kasım ayında yüzde 1,65 oranında yükselerek mevsimsel ortalamasının altında bir artış göstermiş, grup yıllık enflasyonu yataya yakın bir seyir izlemiştir.

Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 3,51 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 1,42 puan artarak yüzde 21,31 olmuştur. Bu dönemde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 1,25 ve 0,80 puan artarak yüzde 19,75 ve yüzde 17,62 olarak gerçekleşmiştir.

Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre enerji (0,73 puan), hizmet (0,30 puan), alkol-tütün altın, (0,15 puan), gıda (0,13 puan) ve temel mal (0,11 puan) gruplarının katkıları artmıştır.

Hizmet fiyatları Kasım ayında yüzde 1,88 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 1,45 puan artarak yüzde 16,88 olmuştur. Yıllık enflasyon, lokanta-otelde belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda yükselmiştir. Lokanta-otelde yıllık enflasyon Kasım ayında yüzde 28,90 seviyesine ulaşmış ve alt grubun hizmet enflasyonu üzerindeki olumsuz etkisi belirginleşmiştir. Bu gelişmede, ekmek-tahıl ürünleri ile et ve et ürünleri gibi gıda fiyatlarındaki görünümle birlikte yemek hizmetleri fiyatlarındaki artış (yüzde 4,24) öne çıkarken, konaklama hizmetleri fiyatlarında da yükseliş (yüzde 2,43) eğilimi sürmüştür. Diğer hizmetler grubunda ise sigorta hizmetlerinin yanı sıra kura duyarlılığı yüksek olan bakım ve onarım hizmetlerinde yüksek fiyat artışları gerçekleşmiştir. Mevsimsel etkilerden arındırılmış verilerle incelendiğinde, kira enflasyonundaki yükseliş eğiliminin Kasım ayında da sürdüğü izlenmiştir.

Enerji fiyatları Kasım ayında yüzde 5,95 oranında artmıştır (Tablo 1). Bu dönemde uluslararası enerji fiyatları ılımlı seyrederken, Türk lirasındaki görünümle birlikte katı yakıt (yüzde 14,25), tüp gaz (yüzde 13,96) ve akaryakıt (yüzde 12,34) gruplarında yüksek aylık artışlar kaydedilmiştir. Böylece, yıllık enerji enflasyonu Kasım ayında 6,38 puan yükselerek yüzde 32,14 olmuştur.

Gıda ve alkolsüz içecekler fiyatları Kasım ayında yüzde 3,92 oranında artmış, grup yıllık enflasyonu bir önceki yıldaki yüksek bazın da etkisiyle 0,30 puan gerileyerek yüzde 27,11 ile yüksek seyrini korumuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıda grubunda 3,98 puan düşüşle yüzde 25,22’ye gerilerken, işlenmiş gıda grubunda 3,15 puan artışla yüzde 28,86’ya yükselmiştir. İşlenmemiş gıda enflasyonundaki gerilemede temelde taze meyve-sebze fiyatları etkili olurken, mevsimsellikten arındırılmış veriler Eylül ayından bu yana taze meyve-sebze grubunda gözlenen düzeltmenin sebze kaynaklı olarak bu dönemde de devam ettiğine işaret etmiştir. Bu dönemde, diğer işlenmemiş gıda grubu genelinde fiyatlar önemli ölçüde yükselirken (yüzde 5,47); et, yumurta, patates, kuruyemiş ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır. Bu gelişmelerde tarımsal kuraklık, kur gelişmeleri ve girdi maliyetleri etkili olmaya devam etmiştir. İşlenmiş gıdada aylık fiyat artışı hızlanırken (yüzde 4,83); bu dönemde genele yayılan yüksek artışlar görülmekle birlikte özellikle tarımsal kuraklık ve uluslararası tahıl fiyatlarında gözlenen olumsuz seyir ile kur gelişmelerinin yansımalarının hissedildiği ekmek ve tahıllar grubundaki aylık yükseliş (yüzde 7,20) dikkat çekmiştir. Ayrıca, kırmızı et fiyatlarındaki artışların etkilerinin izlendiği işlenmiş et ürünleri, uluslararası yağ fiyatlarının etkilerinin görüldüğü katı-sıvı yağlar ile şeker ve şekerle bağlantılı ürün grupları öne çıkmıştır. Bu gelişmeler sonucunda, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon 2,23 puan yükselerek yüzde 29,76’ya ulaşmıştır.

Yİ-ÜFE

Yurt içi üretici fiyatları Kasım ayında yüzde 9,99 oranında artmış, yıllık enflasyon 8,31 puan yükselişle yüzde 54,62 olmuştur. Alt gruplar geneline yayılan yüksek fiyat artışlarında Türk lirasındaki gelişmeler ve tarımsal ürünler başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki yüksek seyir belirleyici olmaya devam ederken, tedarik zincirindeki aksamalar tekrar belirginleşmiştir. Bu dönemde petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının eğilimi önemli ölçüde yükselmiştir"