İzmir'de Medeni Kanun'un Kabulü'nün 99. yılında dikkat çeken panel...

Türkü ERBİL/SONKALEİZMİR-Tarihi Havagazı'nda düzenlenen panele; İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay ve eşi Öznur Tugay, TKB Genel Başkanı Av. Sema Kendirci Uğurman, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Milletvekili Doğuş Derya, STK'lar ve yurttaşlar katıldı. Panelde TKB Genel Başkanı Av. Sema Kendirci Uğurman üstlenirken; KKTC Milletvekili Doğuş Derya, Ankara Üniversitesi Öğretim Üyesi, Prof. Dr. Eser Köker, kadın hakları aktivisti Av. Hülya Gülbahar konuşması olarak yer aldı. 

"KADINLAR ÖZGÜRLEŞMEDİKÇE..."

Panelin açılış konuşmasında yer alan Başkan Tugay, adın haklarının önemini çocukluk yaşlarında idrak ettiğini belirtti. O yaşlarda annesinin ve kız kardeşinin şimdilerde ise eşi ve kızının bu konudaki hassasiyetini oluşturduğunu belirten Tugay, "Kadınlara eşit haklar tanınmasıyla yerini bulmuş medeni bir cumhuriyetin kuruluşunda, medeni kanun ve onun gibi kadınlara hakları teslim eden tüm kanunların yine ne kadar önemli olduğunu da kolayca idrak edebileceğimizi düşünüyorum. Zaman zaman konuşmalarımda Atatürk'ün söylediği şu sözü hatırlatmadan edemiyorum: "İnsanoğlu, kadın ve erkekten oluşmuş bir topluluktur. Bu topluluğun mümkün müdür ki yarısını toprağa zincirlerle bağlayabilirsiniz ve diğer yarısının yükselmesini sağlayabilirsiniz?" Kadınlar özgürleşmedikçe; toplumumuzun kalkınmasında, ilerlemesinde etkin rol almadıkça, erkeklerin de tek başına ne bu ülkeyi ne dünyada başka bir toplumu yüceltmesi, geliştirmesi, kalkındırması, mümkün değil" ifadelerini kullandı.       

"EN KÖKLÜ EŞİTLİK"

Tugay konuşmasını şu sözlerle sürdürdü:

"Kafasında tutsaklık yaşayan, özgürlüklerinden mahrum bir annenin yetiştirdiği evlatların da beklediğimiz olgunluğa, cesarete, akla, bilgiye sahip olmasını beklemek de mantıklı değil. O nedenle hepimiz bugün hem medeni kanunun yıl dönümünü, hatırlarken diğer taraftan bu vesileyle kadın erkek eşitliği üzerine özellikle düşünmeliyiz. Bugün Kadınlar Birliği ve belediyemizin ortaklığında düzenlenmiş bu panelde; kadın haklarındaki kazanımları, kadın örgütlenmesinin önemini ve medeni kanun sorumluluğunu, sayesinde kadınların kazandığı hakları, uzman konuşmacılarımızdan dinleyeceğiz. Kadın örgütlenmesinin ve dayanışmasının önemli vurgulamayı, kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda farkındalık yaratmayı amaçlıyoruz. 17 Şubat 1926'da, tam 99 yıl önce bugün kabul edilen Türk Medeni Kanunu, Büyük Atatürk'ün dehası ve ilericiliği sayesinde Genç Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yaptığı en köklü eşitliktir. Bu kanun, hukuki bir düzenlemenin ötesindedir. Türk kadını için milattır, layıklığın belgesidir. Aile yapısına eşitlik ve adalet getirerek toplumumuzu çağdaş uyguladıklar seviyesine taşıyan bir devrimdir." 

      
"KADIN ERKEK EŞİTLİĞİ SAĞLAYAN DEVRİMLER"

Medeni kanun fikrinin önce Mustafa Kemal Atatürk'ün aklında olgunlaştığını belirten Tugay, "Atatürk, 1 Mart 1924 tarihinde meclis kürsüsünden şu konuşmayı yapmıştı:  "Medeni hukukta, aile hukukunda takip edeceğimiz yol, medeniyet yolu olacaktır. Hukuk işlerini onuruna bırakmak ve hurafelere bağlılık milletlerin uyanmalarını engelleyen en ağır kabustur. Türk milleti üzerinde kabus bulunduramaz." Bu sözlerin üzerinden iki yıl bile geçmeden, 17 Şubat 1926'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 743 sayılı Türk Medeni Kanunu kabul edilmiştir. Çünkü Atatürk, toplumun çağdaşlaşması için önce kadını ikinci sınıf vatandaşı olmaktan çıkarıp, ona hak ettiği değeri vermiş, kadın erkek eşitliğini sağlayan devrimler yapmıştır. Medeni kanunun hazırlanma süreci de Atatürk'ün uzmanlığa, bilime, akla verdiği önemi gösterir" diye konuştu. 

"CUMHURİYETİN KALESİ İZMİR'DİR"      

Başkan Tugay şöyle devam etti:

"Bu ülkelerin medeni kanunları incelenmiş, ardından Türk Medeni Kanunu tasarısını hazırlamak için hukukçu, milletvekillerinden, öğretim üyelerinden, yargıçlardan ve avukatlardan oluşan 26 kişilik bir komisyon kurmuştur. Bu komisyon, zamanı koşullarında en çağdaş yasa olan ve kadın erkek eşitliğine dayanan İsviçre Medeni Kanunu Türkçe'ye çevirmiştir. Bu kanun ile mahkemelerde tanıklık yapma, miras, boşanma gibi konularda kadın ve erkeklerin eşitliği tanımlanmıştır. Tek eşle evlilik esası bölümsenmiştir. Evliliklerde resmi nikah zorluluğu getirilmiştir. Hukukçuların tabiriyle Türk Medeni Kanunu hukuk düzenine geçişin belgesi bir hukuk ve uygarlık anıtıdır. Osmanlı'da miras kalan eksiklikler bu sayede ortadan kaldırılmıştır. Layık, çağdaş ve herkes için eşit hakları toplumsal yaşamımızda görmeye başlamamızın başlangıcıdır Medeni Kanunu. Kadınların eğitimden, çalışma hayatına, sanattan, siyasete her alanda eşit hakları sahip olmasının önü açılmıştır bu kanunla. Kadınlar artık sadece ailenin değil, devletin ve toplumun her kademesinde aktif bir aktör olarak yer alabilecek gücü kazanmıştır. Değerli katılımcılar, Bizler biliyoruz ki yeni yeni emekleyen Cumhuriyete yürümeyi öğretenler, Halide Edip Adıvar, Nezihe Muhittin, Afet İnan, Sabiha Gökçen, Türkan Akyol, Şüküfe Ünal gibi vatanperver kadınlardır. Onlar ve onlar gibi nicesinin ellerinde yükseldi Türkiye Cumhuriyeti. Ve İzmir, Cumhuriyet'in aydınlık yüzü, özgürlüğün ve eşitliğin, kurtuluşun ve kuruluşun kenti, ülkemizin çağdaşlaşma mücadelesinin en güçlü destekçisi. Doğusundan batısına, kuzeyinden güneyine bu topraklarda yaşayan herkes bilir ki Cumhuriyet'in kalesi İzmir'dir. Bugün de bu çizgimizden bir milim dahi vazgeçmeden aynı ruh ve inançla sizlerle bir arada olmanın onurunu yaşıyoruz. İyi ki varsınız. İyi ki bu mücadelede omuz omuza ve yan yanayız."

"ŞEHİR KADINLARIYLA YÜKSELİR" 

İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak, kadınların toplumsal hayatta daha fazla söz sahibi olması, ekonomik bağımsızlıklarını kazanmaları ve her alanda daha güçlü bireyler olmaları için projeler ürettiklerini aktaran Tugay: "Biliyoruz ki bir şehir kadınlarıyla yükselir ve kadınlarıyla güçlenir. Peki bunları kimlerin sayesinde biliyoruz? Ülkemizin iktisadi temellerine atıldığı İzmir İktisat Kongresi'nden önce Kadınlar Kongresi'ni düzenleyen Nezihe Muhittin sayesinde biliyoruz. Kongreye Latife Hanım ile teşrif ediyoruz. İktisat Kongresi'ne katılan tam 500 İzmirli kadının cesareti sayesinde biliyoruz. Belediye olarak kadına yönelik şiddeti önlemek için bilinçlendirme çalışmaları yapıyoruz. Şiddet gören kadınlara hukuki ve psikolojik destek veriyoruz. Kadın sığınma evlerini güçlendiriyoruz. Kadın istihdamının artırılması için meslek edindirme eğitimleri veriyoruz. Kadın kooperatiflerini destekliyoruz" ifadelerini kullandı. 
              
"İSTANBUL SÖZLEŞMESİNE GERİ DÖNÜLMELİ, , 6284 SAYILI YASA UYGULANMALI"

"Meclis temsiliyetinde kadınlara sadece yüzde yirmilik bir alan ayrıldığını biliyoruz" diyerek sözlerine devam eden Tugay, "Kadına yönelik şiddeti, cinayetleri, cinsiyet, işitsizliğini biliyor ve ne yazık ki yaşıyoruz. Aile içinde eşitlik getiren, aile yakısını çağdaşlaştıran bu kanunun kabulünden 99 yıl geçmiş olmasına rağmen bugün ne yazık ki daha ileri bir noktada gittiğimizi söyleyemiyoruz. Aile içerisinde cinayetler işleniyor, kadınlar, çocuklar öldürülüyor. Kadınları erkek şiddetinden korumak için hazırlanan hukuki düzenlemeler ülkemizde ne yazık ki uygulanmıyor. Kadınların üzerinde baskı uygulanıyor. Eğitim ve çalışma haklarını, özgürlüklerini elde etmek için mücadele etmek zorunda olan kadınların sayısı hiç az değil. Kadına yönelik şiddet son bulmadan, medeniyetten söz edemeyiz. Cezasızlık politikasının son bulması bu anlamda şart bu ülkede. Onun için bir an önce elbette ki İstanbul Sözleşmesi'ne geri dönülmeli, 6284 sayılı yasa da eksiksiz olarak uygulanmalıdır. Bu günler bitecek diyoruz, bu günler geçecek diyoruz" diye konuştu.

"MEDENİ KANUN, KADIN DEVRİMİNİN TEMELİDİR"

Türk Kadınlar Birliği (TKB) Genel Başkanı Sema Kendirci Uğurman da “Biz Cumhuriyet’in bir kadın devrimi olduğunu söyleriz ama Türk Medeni Kanunu, bu kadın devriminin temelidir, özgürlüğünün yoludur, kimlik ve kişilik kazanmasının sembolüdür. Kanun yürürlüğe girdiğinden beri bu ülkede kadın bütün alanlarda söz sahibi olmuş ve kendi geleceği için mücadelesini sürdürmüştür. Ulu Önder’in bu ufku genişleten çalışmaları sırasında arkasında daima örgütlü kadın gücü olmuştur. Bu da Türk Kadınlar Birliği’dir. Bugün başarılarımızı konuşacağız, neler yaptığımızı anlatacağız, mücadelemizden asla vazgeçmeyeceğimiz konusunda İzmir’in önünde söz vereceğiz. Hep birlikte başaracağız. Her yerde, her zaman kadınlar başaracak” ifadelerini kullandı.
 
"BU KARANLIK AYDINLIĞA DÖNECEK"

Türk Kadınlar Birliği İzmir Şube Başkanı Sevtap Şirin ise şöyle konuştu:

“Türk Medeni Kanunu’nun kabulünün yıl dönümü, aynı zamanda İzmir İktisat Kongresi’nin de yıl dönümü. Bugün kadın hakları mücadelesinde ‘yaşadıklarımız, üzüntülerimiz, sevinçlerimiz, anılarımız, başardıklarımız, başaramadıklarımız’ deyip bu yolda kahramanca emek veren hocalarımızla konuşuyoruz. İzmir Büyükşehir Belediye Başkanımız Dr. Cemil Tugay ve tüm ekibine çok teşekkür ediyoruz. İyi ki varız, iyi ki varsınız. Bu yolculuk devam edecek, biz kadınlar sayesinde bu karanlık aydınlığa dönecek.”

Konuşmaların arından Türk Kadınlar Birliği Genel Başkanı Sema Kendirci Uğurman tarafından Başkan Tugay’a, TKB’nin 100. yılında basılan hatıra pulu hediye edildi.
 
TKB Genel Başkanı Sema Kendirci Uğurman’ın moderatörlüğünde yapılan panele Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Milletvekili Doğuş Derya, kadın hakları aktivisti avukat Hülya Gülbahar, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Feride Acar ve Ankara Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Eser Köker konuşmacı olarak katıldı.