İzmir'de 'Afet Koordinasyon Çalıştayı' yapıldı... Tugay: ''İzmir'in deprem master planı yok''

Türkü Erbil/ SONKALEİZMİR- Ege Denizi'nde yaşanan yoğun sismik hareketler devam ederken İzmir Büyükşehir Belediyesi Afet İşleri Dairesi Başkanlığı tarafından Tarihi Havagazı Fabrikası'nda 'İzmir Afet Koordinasyon Çalıştayı' düzenlendi. Altyapı ve lojistik, koordinasyon ve iletişim, teknolojik araçlar, veri kullanımı, insani yardım ve acil müdahale gibi konuların ele alındığı çalıştayda açılış konuşmasını İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay yaparken, Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Genel Jeoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir de sunum yaptı. 

'YIKIM DA O KADAR FAZLA'

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay, çalıştayın 'kente güven sağlamak' amacı taşıdığını, aynı zamanda ortak uyum çalışmalarının gelişmesine de katkı sağladığını belirtti. İzmir dahil olmak üzere kentlerin her geçen yıl daha kalabalıklaştığını belirten Tugay, "Kentler, yönetmekte sıkça zorluklar yaşadığımız yerleşim birimlerimiz haline dönüşüyor. Ve bir yerde ne kadar fazla bina varsa, yapı varsa, ne kadar çok insan yaşıyorsa orada yaşanan herhangi bir afet sonrası oluşan yıkım da o kadar fazla oluyor. Bunun bilincinde insanlar olarak şehrimizi katılımcı bir anlayışla yönetirken her türlü detayı hesaba kattığımız, kentimizi afetlere öncelikle dirençli hale getirmeyi amaçladığımız ama ne olursa olsun bir şekilde bir gün yaşayabileceğimizi hesapladığımız afetlere de hazırlıklı olmamız gereken bir noktadayız" diye konuştu. 

 "HATALI HESAPLARIMIZI GÖSTERDİ"

30 Ekim İzmir ve 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli depremlerin çok şey hatırlattığına değinen Tugay, "Bu depremler aslında farkına varmamızı sağladı. İzmir'deki deprem aslında bize uzakça diyebileceğimiz bir noktada olan bir fay kırığı sonrasında İzmir merkezde; Manavkuyu'da ve Karşıyaka'da hasara yol açtı. Hatalı hesaplarımızı gösterdi. 6 Şubat Depremi ise çok ağır bir yıkıma yol açtı. Yine aynı şekilde binaların yerleşimleri yapıların güvenliğiyle ilgili bazı detaylarda hesap hataları yapıldığını gösterdi. Bunlarla ilgili pek çok ders çıkarıldığını biliyorum" dedi. 

DEPREM MASTER PLANI

İzmir'de geçen yıllarda zemin araştırmaları, mikro bölgeleme, bina envanter gibi çalışmaların önemli bir veri tabanı olduğunu vurgulayan Tugay, "Önümüzdeki günlerde bu sahip olduğumuz bilgiler ışığında İzmir'le ilgili önemli çalışmalar içerisinde olacağız. İzmir'in bir 'Deprem Master Planı' şu an itibariyle yok diyebiliriz. 1999 yılında yapılmış bir 'Radius Projesi' var. Ve şu an itibariyle üzerinden 26 yıl geçmiş. Bu sürede yeni yapılan araştırmalarla, 17 yeni fayın saptanması ile birlikte mutlaka güncellenmesi gereken bir çalışma. O nedenle göreve geldiğimizden beri yeni bir deprem master planı için  çalışıyoruz. Bu Afet Koordinasyon Çalıştayı da yine deprem master planımız için ışık tutacak bazı veriler sağlayacak. 30 Ekim depreminde İzmir için özellikle koordinasyon noktasında çok eksiğimiz olduğunu hatırlarsınız. Bu koordinasyonu mümkün olan en hızlı şekilde sağlamak, özellikle bir deprem durumunda; bu konuda birikimi olan, deneyimi olan pek çok kişiye, kuruma sahip olan şehrimizde hazırlık anlamında her şeyi daha iyi planlamış olmak şu anda yaptığımız çalıştayın  ve deprem master planı çalışmasının en önemli amaçlarından birisi" diye konuştu. 

"YANGIN RİSKİNİ HARİTALANDIRDILAR"

2024 yazında Karşıyaka'da yaşanan ve günlerce süren orman yangınlarını hatırlayan Tugay, "Yamanlar bölgesinde ormanlık alanda çıkan yangın bazı yerleşim birimlerine de sıçradı. Sadece deprem değil onun gibi yıkıcı etkisi olabilen yangınlar, seller de yine üzerinde çalıştığımız; kentimizi daha dirençli, daha güçlü hale getirdiğimiz afetlerden bazıları. Yangınla ilgili pek çok şey yaptık, yapıyoruz. Ben afet yönetiminde sahip olduğumuz teknolojinin çok kıymetli olduğunu düşünüyorum. Bu teknolojiyi daha verimli, daha etkin kullanmamız gerektiğini düşünüyorum. Coğrafi bilgi sistemi üzerine çalışan arkadaşlarımız, ağustos ayında yaşadığımız orman yangından sonra, geçen aylar içerisinde İzmir'de hangi ormanlık alanlarda yangın riskinin daha yüksek olduğunu haritalandırdılar. Yani bir harita üzerinde orman yangının başlama riskinin yüksek olduğu alanları işaretlediler. Elimizde artık böyle bir harita var. Bu harita bizim için şu anlamlara geliyor: Yangının oralardan başlama ihtimalinin yüksek olduğunu bildiğimiz için, o alanları daha yakından takip edeceğimiz takip sistemleri kuracağız. Aynı zamanda oralardaki yangına, daha hızlı müdahale edecek şekilde araç, gereç, ekipman, istasyon çalışmaları yapacağız, yapıyoruz, yapmaya devam edeceğiz" dedi. 

"İZMİR BUNU YAPABİLECEK BİLGİYE SAHİP"

Şehirlerin, afetlere karşı hazır şehirler olması gerektiğini vurgulayan Tugay, "Dileğimiz afetsiz bir yaşantı, afetsiz zamanlar. Bunun dilemekle olmayacağını da hepimiz biliyoruz. O nedenle hazır şehirler olmamız gerektiğini; herhangi bir afetin öncesinde yapılması gereken şeyleri yapmış, başına geldiğinde en az hasarla atlatacak, o hasarı da en hızlı giderecek çalışmayı yapmış kentler haline dönüşmemizi dilemek daha gerçekçi diye düşünüyorum. İzmir bunu yapabilecek birikime, görgüye, bilgiye sahip bir şehir. Ortak çalışma kültürümüzü geliştirdikçe, koordinasyon yeteneğimizi, kabiliyetimizi geliştirdikçe işte o zaman gerçekten insanlarımız daha fazla güven içinde yaşayabilecek. İzmir Büyükşehir Belediyesi afetlerle ilgili yapılacak her türlü çalışmada; çok çalışkan, çok istekli, donanımını artırma yolunda büyük çaba içerisindedir. Tüm kurumlarımızın, bilgili olan herkesin bu çalışmaya yürekten katılması ihtiyacımız olan en önemli şeydir" ifadelerini kullandı. 

"O AŞAMAYA GELMİŞ DEĞİLİZ"

Prof. Dr. Hasan Sözbilir, çalıştayın açılış sunumunda geçmişten günümüze İzmir'de meydana gelen depremler konusunda bilgi verdi. 

Sözbilir, geçen aydan itibaren Ege Denizi'nde meydana gelen depremler hakkında konuştu. Depremlerin Santorini ve Amorgos adasında oluştuğunun altını çizen Sözbilir,  "20 günde 3 bin 500 deprem çok ciddi bir sayı aslında. Bunu sadece bir fayın oluşturması çok zor. Jeolojik bir mantıkla düşündüğünüzde orada başka bir şeyin doğması gerekiyor. Bu da son 20 gündeki deprem fırtınasında başlangıçta deprem yokken sonra depremlerde artış oluyor. Günde 300-400 arası deprem oluyor. Bunlar 3 ve üstü depremler. Daha da küçük depremleri kattığımızda günde 500 tane deprem olan günler yaşadık. Şu anda sayı azaldı. O deprem fırtınasının bir aşamasının bittiğini, yeni bir aşamaya geçildiğini söyleyebiliyoruz. Büyüklük pik yapıyor sonra düşmeye başlıyor.  Magma sıvısı 2-3 km kadar yaklaşmış deniz tabanına. Orada gaz fazında olan bazı akışkanlar var. Gaz ne kadar birikirse üstteki kabuğu zorlayacak. O kabuk o gazın basınca dayanamadığı zaman patlama gerçekleşiyor. Ama şu anda daha o aşamaya gelmiş değiliz" dedi.

"HEDEF 2030"

Deprem Master Planı'nın kilit bir nokta olduğunun altını çizen Sözbilir, bu planın güncellenmesi gerektiğini de vurguladı. Sözbilir, "1999'da bir tane İzmir fayımızı biliyorduk. Şimdi 17 tane fay oldu sonra 40 faya çıktık. Bunların hepsine göre ayrı ayrı deprem senaryosunu hazırlamak gerekiyor. Örneğin, İzmir fayı çalışırsa başka yerler hasar görecek. Bergama fayı çalışırsa başka yerler hasar görecek. Hangi fay çalışırsa oluşacak hasar İzmir'in başka yerinde yaşanacağı için her fay için hasar taqhminlerini yapmamız lazım. Bu da Deprem Mater Planı'nın kapsamında olan şeyler. İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) çok önemli. 2021'de çalışmalarını başlattık. Bu planın içerisinde her şey var. Volkanik patlamaların da bu plana eklenmesiğ gerekiyor. Şu an hedef 2030. 2030'u İzmir'in her türlü afete karşı hazır olduğu bir zaman dilimi gibi düşünebiliriz" ifadelerini kullandı.