Hukukçular açıkladı... Erdoğan aday olabilecek mi?

Altılı Masa'nın 11'inci toplantısı sonrasında yapılan ortak yazılı açıklamada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yeniden adaylığı konusunda “TBMM yenileme kararı almadığı müddetçe, Erdoğan'ın 14 Mayıs'ta yapılacak olan seçimlerde bir kez daha aday olması mümkün değildir” denildi.

Bu açıklamaya AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik’ten “Cumhurbaşkanımızın yeniden adaylığı önünde hiçbir engel yoktur. Bu esasında bir tartışma konusu bile değildir. Bunun tartışma konusu yapıldığı zemin hukuk değil, geçmişte gördüğümüz gibi hukuksuz yollarla siyasete yön verme arayışlarıdır” cevabı geldi.

Türkiye’nin üç duayen hukukçusu AK Parti Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Cumhurbaşkanlığı adaylığını Sozcu.com.tr’ye şöyle değerlendirmişti:

‘ADAY OLAMAZ’

Yargıtay Onursal Cumhuriyet Başsavcısı Sabih Kanadoğlu:

“Anayasa'nın 101’inci maddesi açık… 2017’deki Anayasa değişikliğinde hiç dokunulmamış bir madde bu… Yani herhangi bir değişikliğe uğramamış, ikiden fazla seçime giremeyeceği hükmünü taşıyan bir madde… Bu yine uygulanması gereken bir hüküm.

Bu itibarla Cumhurbaşkanı’nın 2014’te ve 2018’de seçilmesinden sonra bir daha aday olması sadece TBMM’nin herhangi bir şekilde seçimin yenilenmesine karar vermesi halinde mümkün. Yani Meclis’te öyle bir karar alınabilirse evet aday olabilir. Onun dışında bu mümkün değil. Böyle bir ihtimal de yok şu anda…

Herhangi bir rejim değişikliği diye bir şey de yok zaten. Onun için ‘sistem değişti bu ilk seçimdi' diyerek aday olabileceğini savunmak da mümkün değil.

“KENDİNE ÖZGÜ KARAR VEREN BİR YSK VAR”

“Herhangi bir şekilde aday gösterilirse bunu inceleyecek ve buna karar verecek olan yer YSK… YSK, son halk oylamasında mühürsüz oyların sayılmasında kanuna rağmen karar verdi.

Yani kanunu bir tarafa bırakıp ona göre kendine özgü kararlar verebilen bir Yüksek Seçim Kurulu’nun nasıl bir karar vereceğini şimdiden söylemek mümkün değil.

Anayasa ve yasalara göre Sayın Cumhurbaşkanı, eğer TBMM seçimin yenilenmesine karar vermezse aday olamaz. Aday olamaz da bu kağıt üzerindeki olay… “Peki aday gösterilirse YSK bunu kabul ederse ne olacak?” sorusunun cevabı bende yok.”

“ANAYASA HÜKMÜ AÇIK, DEĞİŞMEDİ”

Anayasa Hukuk ve Siyaset Bilimi Uzmanı Prof. Ergun Özbudun:

“Durum çok net. Tartışılacak birtarafı yok. Gayet açık. Meclis 5’te 3 çoğunlukla seçimlerin yenilenmesine karar vermedikçe üçüncü defa aday olamaz.

Yani aksine yapılacak her türlü yorum gayet yapay bir yorum olur. Çünkü Anayasa’nın hükmü açık. O değişmedi duruyor. Anayasa bir tek istisna getirmiş o da Meclis’in seçimlerin yenilenmesine karar vermesi.

Meclis de üye tamsayısının 5’te 3’ünün oyuyla seçimlerin yenilenmesine karar verir. Bu ihtimalde iki seçim de birlikte yapılıyor. Hem cumhurbaşkanlığı seçimi, hem genel seçimler. Tek istisna bu. Ama muhalefetin en azından bir kısmının da katılması gerekiyor. Bu nedenle bu ihtimal zor görünüyor.”

“ÜÇÜNCÜ DEFA SEÇİLEMEZ”

Anayasa Hukuku Uzmanı Prof. Levent Köker:

“Daha çok duyduğumuz şey de şudur: “2017’de sistem değişti, o değişik sistemden sonra cumhurbaşkanı 2018’de ilk defa seçilmiştir. Dolayısıyla 2018 yeni sistemde ilk seçimdir” Bu gibi akıl yürütmeleri var. Bu iktidar yanlıları veya Sayın Cumhurbaşkanı’nın 3’üncü defa da seçilebilmesini mümkün görenlerin fikri…

Anayasalarda sistem yazmaz. Anayasa’da maddeler vardır. Mesela ABD Anayasası’nda “Başkanlık Sistemi” diye bir şey yazmaz, Fransa’da Anayasası’nda “Yarı Başkanlık Sistemi” yazmaz. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda da “Parlamenter Sistem” diye bir laf yoktur. Keza, “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi” diye de bir laf yoktur.

Sistemin adını siyaset bilimcileri, anayasa hukukçuları gibi doktrinle uğraşan insanlar koyar.

Dolayısıyla Parlamenter Sistem’den, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçtik diye bir düzenleme yapılmış değildir.”