EYT’de maliyet belirsizliği!

Emeklilikte Yaşa Takılanlara (EYT) emeklilik hakkı getiren yasa teklifinin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundaki görüşmeleri sert tartışmalarla başladı. Milletvekillerinin yanı sıra sivil toplum kuruluşlarının da yoğun ilgi gösterdiği EYT düzenlemesinin görüşüldüğü salonda boş sandalye kalmadı. Görüşmeler öncesinde komisyon salonunda döviz açarak tepkilerini dile getiren muhalefet milletvekilleri Bağ-Kurlularla çırak ve stajyerlerin mağduriyetinin devam ettiğini söylediler. Düzenlemeyi komisyona sunan AK Parti Grup Başkanvekili Muhammet Emin Akbaşoğlu, düzenlemenin bütçeye maliyetinin 194.4 milyar lira olacağını açıkladı. Ancak Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin bir gün önce 255 milyar liralık maliyet hesaplaması kafaları karıştırdı. Bu yıl 2.2 milyon kişinin emeklilik hakkına kavuşacağı, bunlardan 1.7 milyonunun çalışmaya devam edeceği, 550 binin ise emekliye ayrılıp iş hayatından uzaklaşacağı tahmin ediliyor.

‘EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI 8 BİN 500 TL OLSUN’

Görüşmeler öncesi açtıkları dövizlerle EYT'nin eksik kalan bölümlerini eleştiren muhalefet milletvekilleri özellikle Bağ-Kurlularla çırak ve stajyerlerin mağduriyetine dikkat çekerlerken en düşük emekli aylığının da 8 bin 500 TL'ye çıkarılmasını talep ettiler.

Açılan dövizlerde şu mesajlar verildi:

“Bağ-kur Yunanistan'ın sosyal güvenlik kurumu mu?, “8 Eylül 199 sonrası için kademeli geçiş düzenlensin” “Stajyer diyor ki; Avrupa'da staj yapsaydım sayacaktınız! Bu ayrımcılık niye?”, “Esnafın 2000 yılı öncesi tescil mağduriyeti giderilsin”, “En düşük emekli aylığı 8 bin 500 TL olsun”, “Staj ve çıraklık SGK başlangıç sayılsın”, “Emeklilikte prime takılanlar olmasın”, “Aynı yaş ve aynı prim günü: SGK girişi 8 Eylül 1999 Emeklilik: 2024; SGK girişi 9 Eylül 1999 Emeklilik: 2041” “Aylık bağlama oranı ertelensin”, “Sadece EYT'ye değil depreme de takıldık diyen sesi duyun!”

ETKİ ANALİZİ: 194,4 MİLYAR TL

Komisyona sunulan EYT'nin etki analizine göre yasa çıktığında bu yıl 2.2 milyon kişinin emekli olması bekleniyor. Hemen emekli olabilecek 2.2 milyon kişinin 1.7 milyonu işçi, 89 bini esnaf ve çiftçi, 496 binini de kamu çalışanlarından oluşuyor. Bununla birlikte, ilerleyen yıllarda 3.5 milyon işçi, 619 bin esnaf ve çiftçi, 669 bin memur yasa kapsamında emekli olabilecek.

Sigortalıların yüzde 25'inin emekli olacağı ve yerlerine yeni personel alınacağı varsayımı ile hazırlanan etki analizine göre, Mart 2023 döneminde emekli aylığı, 1.100 liralık bayram ikramiyesi ve 4/b prim kaybının SGK'ya maliyeti 144.7 milyar lira olacak. 49.7 milyar lira da kamu personeli üzerinden bütçeye yük gelecek.

Böylece bu yılın 10 aylık döneminde toplam maliyet 194.4 milyar lira olacak. Sisteme hiç kimsenin girmemesi halinde, yani emekli olanların yerine yeni çalışanların girmemesi durumunda ilave 45.5 milyar lira daha ek yük gelebilecek.

Rakamlarla EYT:

Mart 2023'te emekli olacak kişi sayısı: 2 milyon 200 bin kişi

Toplamda emekli olacak kişi sayısı: 4 milyon 800 bin kişi

Mart-Aralık 2023'te bütçeye toplam yükü: 194.4 milyar TL

Mart 2023'te emeklilik hakkı kazanacak kişi sayısı:

* SGK'li: 1.7 milyon

* Bağ-Kur’lu: 89 bin

* Emekli Sandığı: 496

* Emekli olup çalışacak kişi sayısı: 1 milyon 700 bin

* Emekliye ayrılıp istihdamdan çıkacak kişi sayısı: 550

* Emekliliği hak edecek 2.2 milyon kişinin ortalama yaşı: 48.5, emekliliğe kalan ortalama süresi: 6.3 yıl