Bayram zammı... İstanbul-İzmir 500 TL!

Ramazan Bayramı'na sayılı günler kalmışken, tatil hazırlıkları da başladı. Özel sektörde birçok şirketin bayram tatilini tüm haftaya yayması, milyonlarca vatandaşın memleketlerine ya da tatil beldelerine gitme planı yapmasına yol açtı.

Bu durum, hem hava hem kara ulaşımında da hareketlilik yarattı. Bayramda özel aracı ile yolculuk yapmayacak olanlar, otobüs ve havayolu firmalarının yolunu tuttu.

Fakat, bayramda yolculuk yapacak olanların karşısına zamlı ulaşım fiyatları çıktı. Özellikle karayolu ulaşımında, bayram öncesi ve bayram haftası arasında fiyatların yüzde 50'nin üstünde değişkenlik gösterdiğini tespit ettik.

Örneğin, İstanbul Otogarı'ndan İzmir'e yapılacak bir otobüs yolculuğu 13 Nisan Perşembe günü 350 TL kadar tutarken, bayram haftasının başlayacağı 14 Nisan Cuma günü aynı firmanın bilet fiyatı 500 TL'ye çıkıyor.

Yani, aynı otobüs biletinde 1 gün arayla yüzde 40'ın üstünde fiyat değişimi yaşanıyor.

Yapılacak yolculukta mesafe arttıkça 1 günlük zam oranı da katlanıyor.

Örneğin, 13 Nisan Perşembe günü İstanbul Otogarı'ndan Bodrum'a yapılacak bir otobüs yolcuğu yolculuk 450 TL kadar tutarken, 14 Nisan günü bu bilete yüzde 66 kadar zam geliyor ve bilet fiyatı 750 TL'ye çıkıyor. Bu fiyatların ve 1 günlük fiyat değişimlerinin çoğu firmada benzerlik gösterdiğini belirtelim.

AKARYAKIT FİYATI DEĞİŞMEDİ
Otobüs bilet fiyatlarında kuşkusuz akaryakıt maliyeti büyük rol oynuyor. Dolayısı ile, bilet zamlarının arkasında akaryakıt fiyatlarındaki değişimlerin olup olmadığı sorusu da akıllara gelebilir.

Fakat, otobüslerin dizel motorlu olduğu gerçeğinden yola çıkarak motorin fiyatlarının son 1 aylık değişimine bakıldığında, litre başına fiyatların hemen hemen aynı kaldığı görülüyor.

Örneğin, bundan 1 ay önce, yani 14 Mart tarihinde litre fiyatı 21.63 TL olan motorin, ay içinde 19.66 TL'ye kadar ucuzlarken, 11 Nisan itibariyle 21.1 TL'ye çıktı. Sonuç olarak, son 1 ayda motorin fiyatında 50 kuruşluk bir ucuzlama geldi. Dolayısı ile, fiyat artışlarının akaryakıt maliyetli olmadığı söylenebilir.

HAVAYOLUNDA DA FİYAT ARTIYOR
Bir diğer yandan, otobüs bilet fiyatlarını mercek altına alırken, havayolu taşımacılığından da bilet fiyatlarına göz atmakta fayda var. Öyle ki, farklı havayollarında fiyatlar incelendiğinde dikkat çeken sonuçlar dikkat çekiyor.

Örneğin, bir havayolu şirketin 13 Nisan tarihinde İstanbul Havalimanı-İzmir Adnan Menderes Havalimanı arasında yolculuğun bedeli öğlen saatlerinde bin 163 TL şeklinde. Aynı şirketin 14 Nisan tarihli benzer saatlerde aynı güzergahtaki bilet fiyatı ise 13 Nisan tarihi ile bire bir aynı olacak şekilde yine bin 163 TL kadar.

Bu şirketin, aynı güzergahta bayram haftasındaki fiyatları ise bin 600 TL'ye kadar çıksa da, zam oranın otobüs biletlerindeki oranın altında kaldığı görülüyor.

Sabiha Gökçen Havalimanı'ndan İzmir'e yapılacak uçak yolculuğunda ise bir başka havayolu şirketi tercih edildiğinde 13 Nisan tarihinde bilet fiyatı bin 24 TL kadar. 14 Nisan tarihinde ise aynı yolculuk bin 400 TL'ye çıkıyor. Yani bu bilete de 1 günde yüzde 40 kadar zam geldiği anlaşılıyor.

'TARİFEDE BELİRLENEN ÜCRETİ ALIYORUZ'
Konuya ilişkin Habertürk'e açıklamalarda bulunan Türkiye Otobüsçüler Federasyonu (TOFED) Yönetim Kurulu Başkanı Birol Özcan, otobüs bilet fiyatlarının firmalar tarafından bakanlığa bildirilip, bakanlığın onayının alınması sonrasında belirlendiğini aktardı.

Özcan, belirlenmiş ücret tarifelerinin 4 aylık süre geçmeden önce artırılamayacağını, otobüs firmalarının bu belirlenmiş tarifeye uymak zorunda olduklarını bildirerek, "Zira firmalar ulaşım elektronik takip sistemi ile bakanlıkça denetim altında tutulmaktır. Tarifenin üzerinde bilet düzenleyen firmalara cezai işlem uygulanmaktadır. Taşımacılık sektöründe yolcu sayısının düşüş gösterdiği dönemlerde firmalar arasında fiyat rekabeti yaşandığından, mevzuatın izin verdiği belirlenmiş yüzde 30'luk tarife indirim haklarını kullanmaktadır. Otobüs firmaları bayram dönemlerinde tek taraflı (gidiş dolu-dönüş boş) ilave sefer yaptıklarından tarifede belirlenen ücreti almaktadırlar" denildi

BAYRAM SONRASI FİYATLAR DÜŞEBİLİR
Günlük bin 200 çıkış yapılan İstanbul Otogarı'nda 14 Nisan 2023 tarihi itibariyle günlük 2 bin otobüsün sefer yapmasının beklendiğini vurgulayan TOFED Yönetim Kurulu Başkanı Birol Özcan, "Bayram döneminde, ülke genelinde normal sefer sayılarının yüzde 50 oranında artış göstereceği öngörülmektedir. Uçaklarda olduğu gibi yolcu biletleri düşük yoğunluk sezonlarda firmaların arasındaki rekabet kaynaklı sebeplerden ötürü yüzde 30 tarife indirimi yetkisi kapsamında düşebilmektedir. Yoğun sezonlarda bu yolcu talebine bağlı olarak yüzde 30 indirim uygulanmayan firmalarda olabilmektedir, bu durum ticaret hayatının olağan akışına uygundur. Firmalarımızın hali hazırda mevcut bilet fiyatları olması gerekenin çok altında seyretmektedir. Zira akaryakıt fiyatları ve sektörün girdi maliyetleri bilet fiyatlarına tam olarak yansıtılamamaktadır" ifadeleri kullanıldı.

Birol Özcan, bayram sonrasında yaz sezonunun başlamasıyla birlikte yolcu hareketliliği beklendiğinden, yolcu bilet fiyatlarında önemli düşüş yaşanabileceğini de bildirdi.