ABD ile yeni kriz... Yüksek gerilim!

Bir iyi bir kötü seyreden Ankara-Washington ilişkilerinde tansiyonu yükselten bir açıklama ABD’den geldi… ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, ABD’nin 2023 mali yılında Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) için savunma ticareti kısıtlamalarını kaldırma kararı aldı. Bu karardan saatler sonra ise Türkiye'den sert tepki geldi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, ABD'nin GKRY'ye uyguladığı silah ambargosunu bir yıllığına kaldırdıklarına ilişkin yazılı açıklama yapmıştı. Price, açıklamada “Dışişleri Bakanı Antony Blinken, 2023 mali yılında yeniden ihracat ve savunma malzemelerinin transferlerinin onaylanmasına izin vermek için Kıbrıs Cumhuriyeti'nin (GKRY) ilgili mevzuat kapsamında gerekli koşulları yerine getirdiğini tespit etmiş ve Kongre'ye tebliğ etmiştir. Koşullara uygunluk yıllık olarak değerlendiriliyor. Bu tespit ve belgelendirmenin bir sonucu olarak, Bakan, 2023 mali yılında Kıbrıs Cumhuriyeti (GKRY) için savunma ticareti kısıtlamalarını kaldırdı” ifadelerini kullanmıştı.

Sözcü, Washington'un uluslararası silah ticareti düzenlemelerinin, 1 Ekim 2022'den itibaren geçerli olmak üzere yeni politikayı yansıtacak şekilde değiştirileceğini kaydetmişti.

‘İKİ TARAFIN EŞİTLİĞİ İLKESİYLE ÇELİŞİYOR’
Dışişleri Bakanlığı'ndan konuyla ilgili açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

“ABD'nin GKRY'ye yönelik silah ambargosunu kaldırma yönündeki 2020 Eylül ayında aldığı kararın kapsamını genişletmesini şiddetle kınıyoruz. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) makamlarının söz konusu karara ilişkin tepkisini tümüyle destekliyoruz. Ada'daki iki tarafın eşitliği ilkesiyle çelişen ve Rum tarafını daha uzlaşmaz kılacak bu karar, Kıbrıs meselesinin çözülmesi yönündeki çabaları olumsuz etkileyecek; Ada'da bir silahlanma yarışına yol açacak ve Doğu Akdeniz'de barış ve istikrara zarar verecektir. ABD'yi bu kararı gözden geçirmeye ve Ada'daki iki tarafa karşı dengeli bir politika izlemeye davet ediyoruz. ABD dahil uluslararası toplum Kıbrıs Türk halkının 1959-1960 Antlaşmalarıyla da teyit edilen egemen eşitliği ve eşit uluslararası statüsünü tescil etmeli ve buna göre hareket etmelidir. Her halükarda Türkiye, garantör ülke sıfatıyla, Kıbrıs Türkünün varlığını, güvenliğini ve huzurunu sağlamak amacıyla, tarihi ve hukuki sorumlulukları çerçevesinde, gerekli adımları atmaya devam edecektir.”

POMPEO DA BENZER BİR ADIM ATMIŞTI
2019 Doğu Akdeniz Güvenlik ve Enerji Ortaklığı Yasası ve 2020 Mali Yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasası kapsamında ABD'nin savunma ürünlerinin Rum yönetimine ihracat kısıtlaması iki koşula bağlanmıştı.

Bu iki yasaya göre, ABD Başkan, GKRY'nin kara para aklama ile mücadelede düzenlemeler yapması ve bunu denetleme konusundaki reformları uygulama çabalarında ABD ile iş birliği yaptığını Kongreye raporladığı ve Rum Kesimi'nin, Rus savaş gemilerinin yakıt ikmali ve hizmet için limanlarına girişini engellemek için gerekli adımları attığını ve atmaya devam ettiğini yılda bir kez bildirdiği takdirde ilgili ambargolar yıllık olarak kaldırılıyor.

Dışişleri Bakanlığı GKRY'nin durumunun söz konusu yasalara uygunluğunu yıllık olarak gözden geçirip Kongre'ye bildiriyor.

BIDEN’IN AÇIKLAMALARI ORTAMI YUMUŞATMIŞTI

Türkiye ile NATO’ya girmek isteyen İsveç ve Finlandiya arasındaki anlaşmazlık döneminde devreye giren ABD Başkanı Joe Biden Haziran ayında, “Türkiye’ye F-16 satmalıyız” demiş ve ilişkileri yumuşatmıştı. Biden’ın açıklamalarına bazı ABD’li senatörlerden ve Ermeni ve Rum lobilerinden tepki gelse de uzmanlar, Türkiye’ye F-16 satışının önünün açık olduğunu dile getirmişti.