Temmuz ayı içerisinde Muğla’nın Yatağan ilçesine bağlı Eskihisar köyünde bulunan Stratonikeia Antik Kenti'ni ziyaret etme fırsatı buldum. Burası gerçekten görülmeye değer, yaşayan bir antik kent adeta. Burada bulunan görevli ile kısa bir sohbet etme şansı buldum, aktardıklarına göre 1957’de bir deprem meydana geliyor.
Bu depremin açtığı hasardan sonra, aynı zamanda bölgenin kömür havzasında bulunmasından dolayı köy başka bir yere taşınıyor. Deprem öncesi yaklaşık 250 haneli bir köy olan Eskihisar’ın bugün 4 hane kaldığını aktarıyor.

***
Büyük İskender 323’te öldükten sonra imparatorluk dört parçaya ayrılıyor, her bir parça komutanlarından biri tarafından kontrol edilerek yönetiliyor.
Doğuda Seleukhoslar hakim durumda. Kral Seleukhos güzelliğiyle göz kamaştıran STRATONİKEİA ile evlenir. Önceki evliliğinden olan oğlu Antiokhos henüz çocuk yaştadır. Gelin görün ki küçük yaşlardan itibaren üvey annesine ilgi duymaya başlar.
Büyüyüp delikanlı çağına geldiğinde aşkının karşılıksız olmadığını anlar, fakat bu imkansız görünen aşk onu yataklara düşürür. Oğlunu çok seven kral, Saray’a doktor çağırır. Doktor Erasistratos durumun farkına varır, fakat bunu krala söylemek kolay değildir.
Günler sonra cesaretini toplayıp krala anlatır durumu. Önce şaşıran, öfkelenen Seleukhos, daha sonra durumu kabullenerek oğlunun eşi ile yani üvey annesiyle evlenmesine izin vererek tahtı da ona devreder.
Böylece hem kral olan hem de aşkına kavuşan 1. Antiokhos dönemi başlar. Kentin adını da bu aşkın ölümsüz anısına STRATONİKEİA olarak değiştirir.

Tarihi Hititler dönemine kadar uzanan yerleşme, Atriya olarak biliniyor. Bazı antik yazarlara göre, İdrias ya da Khyrsaoris adları ile anılan kentlerin varlığı anlaşılıyor.
M.Ö 280’den sonra yukarıda paylaştığım aşk sonrası isim değiştiriliyor.
Farklı güçler arasında el değiştiren bölge, Roma döneminde iyi bir imar faaliyetine kavuşmuş. Dönemin en önemli Roma kentlerinden biri haline geliyor. 14. ve 15. yüzyıllarda beylikler döneminde varlığını sürdüren kent, adeta geçmişten bugüne yaşayan bir açık hava müzesi gibi. Sırasıyla Helenistik dönem, Seleukhoslar dönemi, Roma, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi izlerini gözlemleyebileceğiniz tek yer olması dolayısıyla mutlaka görülmeyi hak ediyor.
Eski kalıntılar ve bunlara ait işaretler, bilgi panoları son derece yeterli görünüyor.
Asırlık çınar ağaçlarının bulunduğu köy meydanında restore edilmiş köy kahvesi var, burada çay kahve gözleme yapıyor köylüler.
Görülecekler arasında beylikler döneminden kalan ve çok eski kalıntılar üzerine inşaa edilmiş, restorasyon sonrası parlak bir esere dönüşmüş olan Şaban Ağa camii, kent savunmasının kritik unsuru sur duvarları, dönemin en büyük gymnasionlarından biri (bir zamanlar kentlerini gurur ve başarıyla temsil etmek için yarışan sporcuların yetiştirildiği spor okulu) Selçuklu hamamı, tanrıların dualar ve kurbanlarla anıldığı tapınak, yine bir zamanlar hararetli kent meclisi toplantılarının yapıldığı Bouleterion bulunuyor.
Taş döşeli Osmanlı döneminden kalan sokaklardan yürürken, bir yanda Roma harabeleri, diğer yanda bugünün yıkık dökük evleri ile farklı zamanların ruhunu hissedeceksiniz.
En sonunda dönemin ruhunu eğlence, oyun ve diğer aktivitelerle yansıtan 12 bin kişilik tiyatro görülebilir. Birçok farklı dönemin izlerini taşıyan bu özgün alanı gezmek oldukça heyecan verici.

***
Buradaki yapıların fotoğraflarını paylaşacağım, (Foto galeride görebilirsiniz) bu vesile ile isim yazma alışkanlığımızın gereksiz bir kalıcı olma niyetinden öteye gidemediğini, yıkıcılık olduğunu, tam aksine binlerce yıllık anıları tahrip ettiğini ve bunlarla gelecek nesillerin hakkının gasp edildiğini vurgulamak istiyorum. Marmaris’e giderken, Yatağan'dan sonra sağda kahverengi Stratonikeia tabelasından girince solda pat diye önünüze çıkacak bu ilginç yeri görmeden geçmeyin...

https://www.sonkaleizmir.com/galeri/Stratonikeia-Antik-Kenti-/514/