İzmir Tarihi Liman Kenti UNESCO’ya bir adım daha yaklaştı!

İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Valiliği, Konak Belediyesi, İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, İzmir Kalkınma Ajansı ve TARKEM başta olmak üzere İzmir’deki çok sayıda kurumun desteğiyle İzmir Tarihi Liman Kenti’nin UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınması için sürdürülen çalışmalar hızlandırıldı. 

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, alan yönetim planı hazırlıklarının tamamlanma aşamasına geldiği, adaylık dosyasının yazımının hızla ilerlediği İzmir Tarihi Liman Kenti alanı için Tarihi Havagazı Fabrikası’ndaki Karar Konferansı’na katıldı. Başkan Tunç Soyer, toplantıda yaptığı konuşmada “15 yıllık bir rüyayı gerçekleştirmek üzere çok önemli bir aşamaya daha değerli paydaşlarımızla birlikte ulaşmış olmanın onurunu ve mutluluğunu yaşıyorum. İzmir Tarihi Liman Kenti, Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında Efes ve Bergama’dan sonra İzmir’in üçüncü UNESCO Dünya Mirası alanı olarak tescillenecek. Bizler de bu gururu hep birlikte yaşayacağız” dedi. 

Çalışma sonucunda katılımcılar tarafından ele alınan konular Alan Başkanlığı tarafından derlenerek Alan Yönetim Planı son haline getirilecek. Karar toplantısında İzmir Vali Yardımcısı İsmail Çorumluoğlu, İl Kültür ve Turizm Müdürü Murat Karaçanta, Konak Belediye Başkanı Abdül Batur, TARKEM Genel Müdürü Sergenç İneler, Tatihi Kemeraltı Esnaf Derneği Başkanı Semih Girgin, İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanı Abdülaziz Ediz ve bürokratlar yer aldı.

“Büyükşehir Belediyesi her türlü maddi ve idari desteği sağlıyor”
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer, Tarihi Kemeraltı Çarşısı, Basmane, Kadifekale ve çevresi ile Eski Smyrna, Yeşilova ve Yassıtepe Höyüklerinden oluşan İzmir Tarihi Liman Kenti’nin 2020’de UNESCO Geçici Listesi’ne girdiğini söyledi. Kültür ve Turizm Bakanlığı ile TARKEM arasında imzalanan protokol doğrultusunda UNESCO Dünya Mirası Adaylık Dosyası ve Alan Yönetim Planı’nın hazırlanması için çalışmaların hızlandırıldığını vurgulayan Başkan Tunç Soyer, sözlerini şöyle sürdürdü:

“İzmir Büyükşehir Belediyesi bu çalışmaların yürütülmesi için her türlü maddi ve idari desteği ilk günden bu yana sağlıyor. Sürecin diğer aday alanlara kıyasla daha hızlı ilerlemesinin ardında İzmir’deki bir arada çalışma kültürümüz yer alıyor. Bu birliktelik, en az yürüttüğümüz çalışmalar kadar değerli.”

“Kemeraltı İzmir’in kaldıracı olacak”
Karar konferansının ardından Alan Yönetim Planı çalışmalarının hızla tamamlanmasını hedeflediklerini belirten Başkan Soyer, “Amacımız adaylık dosyasını planlanandan bir yıl önce, Eylül 2022’de Sayın Valimize ve Bakanlığımıza sunmak. Kültür ve Turizm Bakanlığımızın dosyamızı mümkün olan en kısa sürede, yani Şubat 2023’te UNESCO’ya ileteceğine inancım tam. Dünya Mirası olma yolunda hepimize önemli görevler düşüyor. Söylediğimiz bir şey var: Kemeraltı İzmir’in kaldıracı olacak. İnanıyorum ki İzmir Tarihi Liman Kenti, Cumhuriyetimizin yüzüncü yılında Efes ve Bergama’dan sonra İzmir’in üçüncü UNESCO Dünya Mirası alanı olarak tescillenecek. Bizler de bu gururu hep birlikte yaşayacağız” dedi.

“İzmir bir bütün olarak dünyaya mirastır”
8 bin 500 yıllık tarihi boyunca bağrında köklü bir miras biriktirmiş İzmir’de Kemeraltı başta olmak üzere çok sayıda kültür ve doğa mirası olduğunu söyleyen Başkan Soyer, “Bu nedenle İzmir, bir bütün olarak dünyaya mirastır. Dünya uygarlıklarına yön vermiş eşsiz bir coğrafyadır. Bu coğrafyanın kültür mirasını yaşatmak ve bu mirası anlamak ise bizim asli görevimizdir. İzmir Büyükşehir Belediyemiz, Kemeraltı’nın UNESCO Dünya Mirası olmasına dair süreci böyle bir vizyon ve sorumluluk anlayışı içerisinde yerine getirmeye çalışıyor. Şehrimizdeki bu değerli çalışmalara sundukları katkılarından dolayı Kültür ve Turizm Bakanlığımıza, Valiliğimize, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğümüze, Konak, Bayraklı ve Bornova Belediyelerimize, İzmir Kalkınma Ajansı’na, TARKEM’e, emek sarf eden tüm değerli akademisyenlere, uzmanlara, meslek odalarına, sivil toplum örgütlerine, muhtarlarımıza ve İzmir Büyükşehir Belediyesi’ndeki değerli ekip arkadaşlarıma çok teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.

“Ne yapmamız gerekiyorsa yapıyoruz”
İzmir Vali Yardımcısı İsmail Çorumluoğlu böyle bir projenin içinde bulunmaktan büyük bir mutluluk duyduğunu belirterek “5 Mayıs 2020’de başlayan süreçte yavaş yavaş sona doğru geliyoruz. Valilik olarak bize düşen ne varsa işin içindeyiz, ne yapmamız gerekiyorsa yapıyoruz” şeklinde konuştu.  

Kapsamlı çalışmalar yürütüldüğünü ifade eden İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanı Abdülaziz Ediz saha gezileri, esnaf görüşmeleri, akademik çalışmalar ve çalıştayların düzenlenerek sürecin ilerlediğini aktardı.
TARKEM Genel Müdürü Sergenç İneler de konuşmasında yürütülen çalışmalardan dolayı emeği geçenlere teşekkür etti.

Konferansta 6 tema altında çalışma yürütüldü
Konferansta katılımcılar UNESCO adaylık süreci hakkında bilgilendirildi. Katılımcıların alana ilişkin değerleri incelediği, ardından 6 tema altında çalışma yürüttüğü konferansta alanın miras unsurları, sosyal ve ekonomik yapısı, mekânsal planlaması, yönetim yapısı, barındırdığı riskler ve ziyaretçi yönetimi için belirlenen eylemler değerlendirildi ve bu eylemlerin sıralaması belirlendi.

Süreç nasıl başladı?
İzmir Tarihi Liman Kenti 2020 yılı Nisan ayında İzmir Valiliği ve İzmir Kalkınma Ajansı’nın desteği, TARKEM ve Kentimiz İzmir Derneği’nin çalışmaları ile UNESCO Dünya Miras Geçici Listesine girdi. “İzmir Tarihi Liman Kenti” teması kapsamında, İzmir’in neolitik dönemden itibaren kesintisiz bir yerleşim yeri olması, liman kenti özelliğiyle ilişkili olarak önemli çeşitli dönemlere ait mimari yapıların bir arada yer alması, alanın coğrafi ve stratejik açıdan önemli bir konuma sahip olması, çok katmanlı kültürel dokuyu barındırması, farklı kültürlere ait izlerin bulunması, kara ve deniz ticareti açısından önemli bir yerleşim yeri olması gibi çeşitli özelliklere dikkat çekildi.

UNESCO Dünya Miras Listesine girme çalışmaları için gerekli olan Yönetim Planı ve Adaylık Dosyası’nın hazırlanmasına yönelik çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile TARKEM arasında 5 Mayıs 2020’de imzalanan protokolle yürütüldü. İzmir Tarihi Liman Kenti Yönetim Alanı sınırları ve bağlantı noktaları, iletilen kurum ve kuruluşların görüşleri de dikkate alınarak Bakanlık tarafından gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda belirlendi. Kemeraltı, Basmane, Kadifekale ve çevresi yönetim alanı, bu alanların dışında kalan Yeşilova, Yassıtepe, Smyrna-Bayraklı Höyükleri ise “bağlantı noktası” olarak tanımlandı.  

Son 1 yılda hangi çalışmalar yürütüldü?
Alan Başkanlığı’nın kurumsallaştığı 2021 yılı Mart ayından günümüze dek Yönetim Planı ve Adaylık Dosyası çalışmalarını yapmak üzere İzmir Büyükşehir Belediyesi, Konak Belediyesi, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, İzmir Valiliği Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı ve İzmir Kalkınma Ajansı tarafından toplam 7 uzman personel görevlendirildi. TARKEM tarafından da 4 tam zamanlı uzman istihdam edildi. Danışma Kurulu ve Eşgüdüm ve Denetleme Kurulu oluşturuldu.

Alan Yönetim Planı birinci etabı olan mevcut durum analizi tamamlanarak ikinci ve üçüncü etap çalışmalarına devam ediliyor. Bu kapsamda veri toplama, yüz yüze görüşme, GZFT Çalıştayı, odak grup toplantısı ve anket uygulaması başta olmak üzere farklı başlıklarda çok kapsamlı bir çalışma yürütüldü.

İzmir Tarihi Liman Kenti Alan Başkanlığı ve İzmir Büyükşehir Belediyesi UNESCO İletişim ve Koordinasyon Ofisi olarak kurumsallaşma çalışmaları da yürütülüyor. Alan Başkanlığı çalışanlarının yanı sıra alanda bulunan kurum temsilcilerinin de yönetim planı ve UNESCO adaylığı kapsamında bilgi edinebilmesi ve uzmanlıklarını geliştirebilmeleri amacıyla geniş katılımlı iki farklı eğitim programı düzenlendi. Alan Yönetimi sürecinin katılımcı ve çok paydaşlı bir biçimde yürütülmesi amacıyla bilgilendirici paylaşımlar yapılıyor. Alanın, Alan Başkanlığı ekibi tarafından tanınması ve alanın tarihi ve mevcut durumuna hakim olunması amacıyla çok sayıda saha gezisi düzenlendi, bu kapsamda alandaki tarihi mirasın yanı sıra çok sayıda yapı ve sokakta incelemelerde bulunuldu. UNESCO Dünya Miras Listesinde yer alan Atina, Selanik, Bursa, Efes Antik Kenti ve Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı yerinde ziyaret edildi.